Door de globalisering en de verbetering van de informatie- en communicatietechnologie groeit de internationale handel gestaag. Het internationale privaatrecht speelt in het internationale handelsverkeer daarom een steeds grotere rol. Veel ondernemers zien echter pas het belang van het internationale privaatrecht in als er problemen ontstaan bij de uitvoering van een internationaal contract. Indien bijvoorbeeld bij een internationale koopovereenkomst sprake is van wanprestatie van de tegenpartij kunnen er vele conflicten en onzekerheden ontstaan. Vaak is het voor de ondernemer onduidelijk op welke wijze hij zijn recht kan halen. Rechtsbijstand van een vakkundig advocaat is dan noodzakelijk.

Het Nederlandse Internationale Privaatrecht (IPR) heeft voornamelijk betrekking op drie verschillende vragen. Ten eerste of de Nederlandse rechter internationaal bevoegd is om kennis te nemen van het geschil. Ten tweede welk recht dient te worden toegepast op internationale rechtsverhoudingen. Tenslotte de vraag of een buitenlandse beslissing in aanmerking komt voor erkenning en tenuitvoerlegging in Nederland. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : naar de rechter

Voordat een stap naar de rechter kan worden gezet dient dus eerst een aantal vragen beantwoord te zijn. Welke rechter is bevoegd in een internationale zaak? Welk recht is dan op de internationale overeenkomst van toepassing? Kan en hoe dient een vonnis ten uitvoer gebracht te worden?

Internationaal recht : welke regels zijn van toepassing?

Het Nederlandse internationale privaatrecht (IPR) bestaat uit het nationaal recht en uit internationale verdragen en EU-verordeningen.

Internationaal recht : Boek 10 BW

In Boek 10 BW is het Nederlandse internationale privaatrecht bijeengebracht en bevat het geheel aan regels dat voorheen in aparte wetten geregeld was. In Boek 10 BW zijn de regels te vinden voor het bepalen van het toepasselijke recht in internationale zaken. De verwijzing naar het toe te passen recht gebeurt aan de hand van het zogenaamde conflictenrecht. Aan de hand van de aard van de internationale overeenkomst dient bekeken te worden welk recht op de overeenkomst van toepassing is.

De bepalingen van Boek 10 BW gelden echter niet voor zover een bepaalde overeenkomst wordt bestreken door een verdrag of door een EU-verordening.

Boek 10 BW bevat geen regels van procesrechtelijke aard, zoals regels over de bevoegdheid van de rechter (de rechtsmacht) of over de erkenning en tenuitvoerlegging van vonnissen. Deze regels zijn opgenomen in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).

Internationaal recht : de bevoegdheid van de rechter

De rechter in Nederland is niet zonder meer bevoegd om over elk internationaal geschil te oordelen. Om bij internationale geschillen kennis te kunnen nemen van de zaak dient de rechter rechtsmacht te hebben. De hoofdregel luidt dat in dagvaardingszaken de Nederlandse rechter rechtsmacht toekomt indien de gedaagde in Nederland zijn woonplaats of gewone verblijfplaats heeft.

De rechter heeft ook rechtsmacht als dit door partijen in de internationale overeenkomst is overeengekomen (de zogenaamde forumkeuze) of als de overeenkomst specifieke aanknopingspunten biedt voor het aanvaarden van de Nederlandse rechtsmacht, zoals bij de koopovereenkomst, indien Nederland de plaats van bestemming is voor de aflevering van de goederen uit een internationale koopovereenkomst.

De Nederlandse rechtsmacht is geregeld in artikelen 1 tot 14 Rv. Het verzoek aan de rechter tot het treffen van voorlopige voorzieningen (binnen het Nederlandse grondgebied) is uitdrukkelijk toegestaan. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : de forumkeuze

Partijen kunnen in de overeenkomst afspreken dat een bepaalde rechter bij een geschil rechtsmacht toekomt, de zogenaamde forumkeuze. Om een forumkeuze rechtsgeldig te kunnen maken en een bepaalde rechter exclusief bevoegd te laten zijn dient aan bepaalde voorwaarden voldaan te zijn, zoals het schriftelijk vastleggen van de forumkeuze. Een beding in de algemene voorwaarden bij een internationale overeenkomst kan ook voldoende zijn, mits de algemene voorwaarden, en dus de gemaakte forumkeuze, bekend (kunnen) zijn bij de wederpartij. In het internationale contractenrecht is het maken van een forumkeuze sterk aan te bevelen, zodat bevoegdheidsgeschillen niet ontstaan en een gecompliceerde buitenlandse rechtsgang voorkomen kan worden.

Internationaal recht : rechtsmacht binnen de EU

Bij internationale overeenkomsten binnen de EU is de EEX-verordening (EEX-Vo) van toepassing. In de verordening, die in 2015 werd aangepast, en sindsdien bekend staat als de EEX-Vo 2012, zijn de internationale bevoegdheidsregels binnen Europa vastgesteld. Aan de hand van de verwijzingsregels kan in veel gevallen worden bepaald welke rechter in welk lidstaat rechtsmacht toekomt.

In het kort houden deze regels in dat de rechter uit de lidstaat waar de verweerder woont bevoegd is om kennis te nemen van het geschil. Dit geldt ook indien de verweerder niet de nationaliteit van de betreffende lidstaat heeft. Daarnaast gelden nog een aantal afwijkende verwijzingsregels, waaronder bijvoorbeeld de regel dat bij verkoop van goederen of diensten de rechter van de lidstaat waar de goederen moeten worden afgeleverd, of moeten worden uitgevoerd, ook rechtsmacht heeft.

Partijen kunnen ook hier zelf overeenkomen dat een bepaalde rechter rechtsmacht heeft door het doen van een forumkeuze binnen de overeenkomst, mits dit maar rechtsgeldig gebeurt.

Internationaal recht : het toe te passen recht binnen de EU

Voor veel bedrijven zal de internationale handel afspelen binnen de grenzen van Europa. De handelscontracten die binnen de EU worden gesloten zijn onderhevig aan de zogenaamde EU-Verordening ‘Rome I’. Deze verordening bepaalt welk nationaal recht moet worden toegepast.

Uit de Verordening Rome I volgt dat een overeenkomst wordt beheerst door het recht dat partijen hebben gekozen. De rechtskeuze voor het toepasselijke recht moet uitdrukkelijk zijn gedaan of duidelijk uit de bepalingen van de overeenkomst blijken.

Wordt er geen rechtskeuze gemaakt in de overeenkomst dan moet aan de hand van diverse aanknopingspunten uitgemaakt worden welk recht van toepassing is.

Op grond van de Rome I–Verordening geldt als hoofdregel dat het recht van het land van de partij, die de meest kenmerkende prestatie verricht, toepasselijk is. Door middel van deze verwijzing geldt dat het toe te passen recht dus afhankelijk is van de aard en soort van de gesloten overeenkomst.

In het geval van bijvoorbeeld een koopovereenkomst geldt dat het recht van het land van de verkoper wordt toegepast. In het geval van een overeenkomst voor het leveren van diensten geldt het recht van de het land van de dienstverlener.

Bij een aantal andere overeenkomsten zijn er echter uitzonderingen. Bij de koopovereenkomst van onroerend goed is het recht van toepassing waar dat onroerend goed gelegen is. Bij een distributie- ,

een agentuur- of een franchiseovereenkomst geldt het recht van het land waar de distributeur, de agent of van de franchisenemer gevestigd is. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : toepasselijk recht door rechtskeuze

Indien partijen een internationale contract sluiten, waarbij partijen niet in hetzelfde land zijn gevestigd, is het dus altijd maar de vraag welk nationaal recht uiteindelijk van toepassing is op de overeenkomst. Partijen kunnen echter zelf bepalen welk recht van toepassing is op de overeenkomst door middel van het maken van een rechtskeuze, ongeacht of partijen binnen of buiten de EU wonen. De rechtskeuze voor het toepasselijke recht moet uitdrukkelijk gemaakt worden of duidelijk uit de bepalingen van de overeenkomst blijken.

In het internationale privaatrecht kan dus een rechtskeuze gemaakt worden voor het recht van het land waar één der partijen gevestigd is, maar ook bijvoorbeeld voor de plaats waar bij internationale koop de goederen dienen te worden afgeleverd. Het is ook toegestaan om te kiezen voor het recht van een land waar geen van de partijen gevestigd zijn. Een rechtskeuze kan ook worden opgenomen in de algemene voorwaarden behorende bij de internationale overeenkomst, mits deze rechtsgeldig zijn opgemaakt en de tegenpartij kenbaar (kunnen) zijn.

Voor een Nederlandse partij bij een internationale handelsovereenkomst zal het meestal aan te raden zijn om in het contract een beding op te nemen waarin de rechtskeuze gedaan wordt voor het eigen rechtstelsel. Uiteraard zal elke partij het eigen rechtstelsel de voorkeur willen geven. Het maken van een rechtskeuze, of van een forumkeuze, is daarom vaak onderwerp van onderhandelingen binnen het internationale contractenrecht.

Internationaal recht : toepasselijk recht buiten de EU

Wanneer er sprake is van internationale handel buiten de EU, zoals bijvoorbeeld met de Verenigde Staten, Brazilië, Zuid-Afrika, China of Japan, vinden de verordeningen van de EU natuurlijk geen toepassing. Wat het toepasselijke recht is op de gesloten overeenkomst hangt dan af van het bestaan van verdragen tussen de landen van de contractspartijen. Zijn er geen verdragen gesloten dan zal de rechter per geval moeten beoordelen welk nationaal recht op de internationale overeenkomst van toepassing is.

Sinds 2012 zijn de Nederlandse regels die verwijzen naar het toe te passen recht te vinden in Boek 10 BW. De aanknopingspunten voor verwijzing welk recht van toepassing is lijken veel op de verwijzingsregels binnen de internationale verdragen en de EU-verordeningen. Vaak wordt aangesloten bij de woonplaats van de gedaagde of bij de kenmerkende prestatie van een overeenkomst.

De partij die zich tot de rechter wendt moet wel eerst nagaan of het vonnis dat hij verkrijgt uiteindelijk wel ten uitvoer gebracht kan worden in het land van de tegenpartij. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : het Weens Koopverdrag 1980 (CISG)

Bij internationale handelsovereenkomsten betreffende de koop van goederen is de UN Convention on Internationale Sale of Goods (CISG), ook wel het Weens Koopverdrag genoemd, van toepassing.

Wereldwijd zijn er veel landen bij het Weens Koopverdrag aangesloten. Het verdrag regelt de internationale koop van goederen en de geschillen die uit de internationale handelskoop kunnen ontstaan, zoals een vordering tot (gehele) nakoming van de koopovereenkomst of van de ontbinding van de overeenkomst op grond van wanprestatie.

Het verdrag wordt in de rechtspraktijk als gunstig beschouwd voor de verkoper. Zo kent het verdrag voor de koper een onderzoekplicht met een korte klachttermijn en is ontbinding van de koopovereenkomst minder eenvoudig dan op grond van het Nederlandse burgerlijk trecht. Het Weens Koopverdrag kan in een internationale overeenkomst expliciet worden uitgesloten.

Het Weens Koopverdrag is van toepassing wanneer het land van de koper als van de verkoper partij zijn bij het verdrag. Het Weens Koopverdrag kan ook van toepassing zijn indien de verwijzing naar het toe te passen recht op de koopovereenkomst ertoe leidt dat het recht van een bepaald land van toepassing wordt verklaard en dat land partij is van het Weens Koopverdrag.

Wanneer het Nederlandse recht van toepassing is, is ook automatisch het Weens Koopverdrag van toepassing omdat Nederland partij is bij het Weens Koopverdrag.

Internationaal recht : algemene voorwaarden

In de algemene voorwaarden bij een internationale overeenkomst wordt vaak een forumkeuze en een rechtskeuze vastgelegd. Ook kan in de algemene voorwaarden de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag worden uitgesloten. Bij algemene voorwaarden kan dus veel internationaal geregeld worden, mits de algemene voorwaarden rechtsgeldig zijn opgemaakt en deze de tegenpartij kenbaar (kunnen) zijn.

Naar Nederlands recht geldt dat de algemene voorwaarden van de partij, die als eerste deze algemene voorwaarden van toepassing heeft verklaard, op de internationale overeenkomst van toepassing zijn.

Internationaal recht : de Incoterms

De ICC Incoterms zijn standaard internationale afspraken over het goederentransport. De Incoterms bevatten standaard leveringsvoorwaarden voor het internationale handelsverkeer met betrekking tot het vervoer, de verzekering van de goederen tijdens het transport en de bepaling van de plaats van de aflevering van de goederen uit internationale koopcontracten.

Internationaal recht : tenuitvoerlegging van een buitenlands vonnis

Nederlandse bedrijven en ondernemingen die handel drijven met internationale partijen kunnen te maken krijgen met rechtszaken in het buitenland. Dit kan dan resulteren in een buitenlands vonnis verkregen tegen het bedrijf of de onderneming.

Een beslissing van een buitenlandse rechter kan niet zonder meer ten uitvoer worden gelegd in Nederland. Dit kan alleen als dit op grond van een verdrag of van EU-wetgeving is toegestaan. Als dit niet het geval is zal een nieuwe procedure moeten worden gestart voor de Nederlandse rechter waarin verlof tot tenuitvoerlegging van het buitenlandse vonnis wordt gevraagd. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : tenuitvoerlegging van Europees vonnis binnen de EU

Bij de tenuitvoerlegging van een Europees vonnis binnen de EU is de Europese EEX-verordening (EEX-Vo 2012) van toepassing. Deze verordening regelt dus naast de rechtsmacht ook de tenuitvoerlegging van vonnissen binnen de EU. De verordening bepaalt dat in een lidstaat van de EU gegeven rechterlijke beslissing in de overige lidstaten wordt erkend zonder dat daarvoor een speciale rechtsgang nodig is.

Op grond van de verordening kunnen door een gerecht van een lidstaat gegeven beslissingen in andere lidstaten in beginsel zonder gerechtelijke toestemming direct ten uitvoer worden gelegd.

Voor directe tenuitvoerlegging van een vonnis moet de eisende partij een zogenaamd certificaat betreffende een beslissing in burgerlijke en handelszaken opvragen bij de rechtbank die het vonnis in eerste instantie heeft gewezen. Dit certificaat dient met het vonnis en inachtneming van een redelijke termijn voor de eerste tenuitvoerleggingsmaatregel te worden betekend aan de betreffende gedaagde.

De verordening bevat een gelimiteerd aantal gronden waarop tenuitvoerlegging van een gerechtelijke beslissing uit een andere lidstaat kan worden geweigerd. Een verzoek tot weigering van de tenuitvoerlegging kan door de advocaat worden ingediend bij de rechtbank.

De belangrijkste gronden waarop een dergelijk verzoek kan worden toegewezen zijn kennelijke strijdigheid met de nationale wetgeving van de aangezochte lidstaat (openbare orde) of onverenigbaarheid met een tussen dezelfde partijen in de aangezochte staat (eerder) gegeven rechterlijke beslissing, dan wel met een tussen partijen gegeven rechterlijke beslissing in een ander lidstaat of derde land (buiten de EU) mits die eerdere rechterlijke beslissing voldoet aan de voorwaarden voor erkenning in de aangezochte lidstaat.

Internationaal recht : verkorte en vereenvoudigde procedures binnen de EU

Binnen de EU bestaan er verschillende procedures voor een verkorte en vereenvoudigde vorm van executie of tenuitvoerlegging van vonnissen, zoals het Europees Betalingsbevel (EEB), de Europese executoriale titel (EET), de Europese procedure voor geringe geldvorderingen of voor het verzoeken van bewarende maatregelen, zoals het Europese bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen (EAPO).

Aan de hand van standaardformulieren kan de advocaat snel en eenvoudig de rechtbank ten uitvoerlegging verzoeken van een executoriale titel, verkregen op grond van een vonnis of akte, of snel in een andere lidstaat een conservatoir bankbeslag laten leggen. Bel ons als u een vraag heeft: +31(0)20-3980150.

Internationaal recht : tenuitvoerlegging van een buitenlands vonnis

Met een beroep op artikel 431 lid 2 Rv kan een buitenlandse rechterlijke beslissing, dat niet direct in Nederland ten uitvoer kan worden gelegd, opnieuw bij de Nederlandse rechter aanhangig worden gemaakt. De Nederlandse rechter dient dan te beoordelen of en in hoeverre hij aan de buitenlandse rechterlijke beslissing gezag toekent.

Bij de beantwoording van de vraag of een buitenlandse beslissing voor erkenning en tenuitvoerlegging vatbaar is geldt het uitgangspunt dat een buitenlandse rechterlijke beslissing in Nederland (alleen) wordt erkend indien de bevoegdheid van de rechter, die de beslissing heeft gegeven, berust op een bevoegdheidsgrond die naar internationale maatstaven algemeen aanvaardbaar is en of de buitenlandse beslissing tot stand is gekomen in een gerechtelijke procedure die voldoet aan de eisen van behoorlijke en met voldoende waarborgen omklede rechtspleging.

De erkenning en tenuitvoerlegging van de buitenlandse rechterlijke beslissing mag verder niet in strijd zijn met de Nederlandse wetgeving (de openbare orde) en de buitenlandse beslissing mag niet onverenigbaar zijn met een tussen dezelfde partijen gegeven beslissing van de Nederlandse rechter, dan wel met een eerdere beslissing van een buitenlandse rechter die tussen dezelfde partijen is gegeven in een geschil dat hetzelfde onderwerp betreft en op dezelfde zaak betrekking heeft, mits die eerdere rechterlijke beslissing voor erkenning in Nederland vatbaar is.

Internationaal recht : het opstellen van een internationaal contract

Het is vaak niet eenvoudig om te bepalen welke nationale rechter rechtsmacht toekomt, welk recht van toepassing is op een internationale overeenkomst en of een Nederlands of buitenlands vonnis wel of niet ten uitvoer gebracht kan worden.

Bij het opstellen van een internationaal contract is het van groot belang de vele mogelijke problemen, die bij het internationaal contracteren kunnen ontstaan, te voorkomen door, naast de juiste juridische vormgeving van een specifiek contract, aandacht te besteden aan het maken van een forumkeuze, het maken van een rechtskeuze, het wel of niet toepasselijk verklaren van het Weens Koopverdrag, de leveringsvoorwaarden te bepalen of een passende verzekering van het transport te regelen.

Als in het internationale contract geen zorg wordt besteed aan kwesties als rechtsmacht en het toe te passen recht wordt een buitenlandse rechtsgang vaak niet voorkomen.

Ontstaan er problemen rondom een internationale overeenkomst dan is het gezien de complexiteit van de materie dus verstandig om tijdig een deskundig advocaat te raadplegen. Indien u vragen heeft over het internationale contractenrecht, over internationale rechtsmacht, over het toepasselijke recht op internationale overeenkomsten of over de grensoverschrijdende tenuitvoerlegging van vonnissen, belt u dan gerust onze advocaat internationaal contractenrecht op +31(0)20-3980150. Wij helpen u graag verder.